"De omgeving van de mens is de medemens." Met die woorden van dichter Jules Deelder gaf de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb de toehoorders van zijn toespraak tijdens de dodenherdenking op het Nationaal Ereveld Loenen een boodschap mee. "Dat is het huiswerk van de oorlogsslachtoffers voor ons."

Aboutaleb stond stil bij de slachtoffers van de razzia van Rotterdam, de grootste van de Tweede Wereldoorlog, die op het ereveld begraven liggen. Hij noemde het mooi dat zij worden herdacht, "maar het is nog mooier als we naar hen luisteren, van hen leren en als we onze ogen openen voor onrecht". Hij doelde erop dat dwangarbeid nog steeds voorkomt om kleren te naaien en stadions te bouwen. Ook wees hij erop dat oorlog en oorlogstaal nog steeds bestaan. "Hatelijke, vernederende woorden. Woorden die uitsluiten, buitensluiten. Mensen zijn mild voor zichzelf, maar onverbiddelijk voor een ander. Goed en fout lijken dicht bij elkaar te liggen, onder andere vlaggen weliswaar."

De Rotterdamse burgemeester riep op om elkaar daarom eens recht in de ogen te kijken. Want het huiswerk van de oorlogsslachtoffers is helemaal niet zo moeilijk om te maken, aldus Aboutaleb. "Je hoeft alleen maar je geweten te raadplegen. Je hoeft alleen maar stil te staan bij de consequenties van je eigen, dagelijkse keuzes. Je hoeft alleen maar je hart te openen voor een ander. De antwoorden liggen in onze mooie, kleurrijke en vreedzame samenleving besloten."

Vanwege de coronamaatregelen vond de jaarlijkse 4 meiherdenking op het militaire ereveld, waar bijna 4000 oorlogsslachtoffers liggen, dit jaar niet met publiek plaats. Onder anderen overlevenden, nabestaanden en schoolkinderen leverden een bijdrage aan de herdenking in de vorm van verhalen, voorgelezen brieven, gedichten en een film.